Gemeenten gaven voor 2012 ruim € 26,5 miljoen uit aan advertenties.
“Omdat niet iedereen internet heeft”
Lowbudgetadverteren.nl heeft onderzoek gedaan naar de uitgaven van gemeenten in Nederland op het gebied van advertenties in lokale (week)kranten.
De eenvoudige conclusie is dat er gemiddeld € 1,59 per inwoner wordt uit gegeven aan advertenties om de vergunningen in Nederland te publiceren. Is dat nodig? Is dat veel? En hoe kan daarop bezuinigd worden? 3 vragen waar we in dit rapport een antwoord op proberen te geven. Daarnaast zullen we een aantal aanbevelingen doen.
Oorsprong van het onderzoek.
Allereerst de oorsprong van het onderzoek. Lowbudgetadverteren.nl is gespecialiseerd in het online adverteren op Google en Facebook tegen de scherpste prijzen van Nederland. Hierdoor houden bedrijven de kosten laag met een maximaal rendement. Dit is dan ook de reden om eens te onderzoeken hoe overheden in Nederland omgaan met adverteren voor publicaties. Heeft Lowbudgetadverteren.nl een belang hierbij? Eigenlijk nee! Puur omdat overheden in Nederland niet via Google of Facebook hun publicaties verspreiden. Toch vonden we het een interessant onderwerp. Vandaar dit onderzoek. Het onderzoek is uiteindelijk wel specifiek op gemeenten terecht gekomen. Dit komt omdat er te weinig response van provincies, waterschappen en landelijke overheden kwam.
Is het nodig?
Dat was de eerste vraag die op kwam. Is het nodig dat gemeenten adverteren in lokale media?
Ja en nee. Het is logisch dat men publiceert wat wegens wetgeving gepubliceerd moet worden. En dan kijken we naar het artikel 139 van de gemeentewet. Daar staat dat gemeenten aangevraagde, verleende en geweigerde vergunningen moet publiceren. Er staat niet waar. En dat verbaasde ons. Waarom dan kranten advertenties inkopen? Die oorsprong ligt uiteraard in het verleden. De lokale krant was het best gelezen. Daar werden dan de publicaties in gezet op een ‘gemeentepagina’. Als service voor de burger. Een verplichting was het tot 1-7-2009. Daarna mochten gemeenten het publiceren in lokale kranten. Vanaf 1-1-2014 is de gemeente het verplicht te publiceren op een elektronisch gemeenteblad. Zie hiervoor de circulaire van BZK (1).
Is het nog nodig om te publiceren in de krant? Nee. Daarnaast denkt menig burger dat dit gratis is.
Maar alle gemeenten betalen hiervoor. De een meer dan de ander. En verschillen zijn best groot. Van € 6,36 per inwoner in de gemeente Alphen-Chaam tot € 0,47 in Dantumadeel. Verder op zullen we een verdere uitsplitsing maken en kijken naar de demografische gegevens.
Is het veel?
Een van de vragen aan de gemeenten die we stelden in het onderzoek was: “hoeveel geeft u uit aan kranten advertenties voor de verplichte publicaties?”
Niet alle gemeenten hebben gereageerd. Een 3de reageerde op deze vraag. Totaal gaven 96 gemeenten hun cijfers. En het is een dwarsdoorsnee van de gemeenten. Zowel groot als klein. Totaal van de gemeenten die hun cijfers gaven spreken we over bijna 4 miljoen inwoners.
En verschillen zijn er. Zoals eerder aan gegeven zijn de verschillen best groot. € 5,89 per inwoner verschil tussen de duurste en goedkoopste gemeente.
Is er een verschil tussen de grote van gemeenten? Dat lijkt soms het geval. Rotterdam gaf bijvoorbeeld bijna 5,5 ton uit tegen ruim 600.000 inwoners. Een gemiddelde van € 0.90 per inwoner. Een stad als Utrecht gaf € 0,78 per inwoner en Groningen € 3,68. Ruime verschillen tussen steden van +100.000 inwoners.
Kijken we naar steden van 50.000 tot 100.000 inwoners zien we dezelfde verschillen. Leeuwarden € 0,74 per inwoner tegen Hardenberg met € 1,71 per inwoner.
De gemeenten van 25.000 tot 50.000 zitten wel grotere verschillen. Zwartewaterland geeft € 3,32 tegen Zutphen a € 0,53 per inwoner.
Gemeenten tot 25.000 inwoners lijken in verhouding wel het meest uit te geven per inwoner. De gemeente Alphen-Chaam spant de kroon met € 6,36 per inwoner. De goedkoopste is dan Dantumadeel met € 0,47.
Verschillen per provincie is er ook duidelijk, alhoewel de gemiddelden uiteraard afzwakken. Groningen geeft 3,00 per inwoner gevolgd door Noord-Brabant met € 2,49. Utrecht doet het dan het beste met gemiddeld net geen euro, € 0,99, gevolgd door Friesland met € 1,07.
Demografisch gezien dus best veel verschillen.
Totaal kunnen we wel zeggen dat, als we gemiddeld kijken, er per inwoner € 1,59 uit gegeven wordt.
Een andere vraag aan de gemeente was of het lang of kortdurende contracten waren met de uitgevers. Te weinig hebben daarop gereageerd. De algemene tendens was wel dat het over meerjarige contracten ging.
Hoe kan het goedkoper?
In gesprekken met diverse gemeenten die gevoerd zijn na aanleiding van de opgevraagde cijfers komt naar voren dat men het logisch vindt dat er in de krant gepubliceerd wordt. “Niet iedereen heeft internet” werd er vaak gezegd. Dat is duidelijk. 6,43 miljoen inwoners hebben thuis een breedband verbinding. Tegen 1,08 miljoen niet. Echter is het wel frappant dat juist de kleinere gemeenten dat eerder zeggen dan de grotere. Ondanks het feit dat gemeenten vaak wel naast de grotere aanliggen.
Ook hebben we gevraagd of het veranderen zal als de gemeenten de verplichting heeft om via het elektronische gemeente blad te publiceren. Ook daarop was het antwoord dat er gewoon in de krant door gepubliceerd zou worden. De site mijn.overheid.nl werd vaak als probleem gezien. “Het is niet gebruiksvriendelijk.”
Daar hebben wij ook terloops naar gekeken. En het zou ook niet ons systeem zijn. Een verbetering kan er zeker. Gemeenten zijn namelijk bang dat er meer bezwaren komen op de publicaties. En dat kan terecht zijn. Wat als iemand op de gemeentegrens woont? Dan moet men meerdere gemeenten raadplegen. In de krant is vaak een overlap van verspreiding. In de huidige vorm van publicaties van het gemeenteblad niet. Het is puur per gemeente en niet per regio.
Ook kwam naar voren in de gesprekken dat er vaak niet ‘zwaar’ onderhandeld wordt met de uitgevers. “Het zijn tenslotte ook onze inwoners die bij de lokale krant werken. En daar moeten we wel om denken.” Gemiddeld hoopten gemeenten de komende 2 tot 5 jaar 10-15% te bezuinigen op de advertentiekosten.
Aanbevelingen:
De aanbeveling van Lowbudgetadverteren.nl is dat gemeenten waar een relatief veel inwoners zijn die geen internet hebben, toch te kijken hoe ze de contracten scherper kunnen inkopen.
Een andere aanbeveling is om voor het object waar de publicatie omgaat een bord te plaatsen met wat er gaat gebeuren. In het Verenigd Koninkrijk gebeurd dat ook.
Derde aanbeveling is dat er een online systeem is waar belanghebbenden op kunnen zien waar er iets gebeurd. Een initiatief is er, gemeenten zijn alleen huiverig om hierop in te spelen.
Conclusie:
Gemeenten kunnen goedkoper inkopen. Zakelijk gezien is het gek dat er 26,5 miljoen wordt uitgegeven voor iets wat wettelijk niet meer hoeft. De 26,5 miljoen is uiteraard een gemiddelde van de 1,59 euro per gemeten gemeenten. Dat hebben we gemakshalve maal het aantal inwoner van Nederland gedaan. Zouden we de provincies en waterschappen er bij betrekken kunnen we over mogelijk 70 tot 100 miljoen aan besparingen spreken. Uiteraard is dit een schatting omdat we maar van 2 provincies gegevens hebben gekregen. In tijden van minder overheidsuitgaven een hele hoop geld.
Voor meer informatie:
Martin de Koning (06-42233656 of info@lowbudgetadverteren.nl)
Bijlagen en verantwoording
(1) Link naar de circulaire van BZK http://koop.overheid.nl/sites/koop.wmrijk.nl/files/attachments/page/Getekende%20Circulaire%20elektronische%20bekendmaking%20decentrale%20overheden.pdf
Bijlage naar de cijfers per provincie en gemeenten. Klik hier